„Ucz się u mistrzów” o przemianach języka religijnego w XX wieku

Treść

Przemiany języka religijnego omówiono na przykładzie trzech głównych obszarów jego funkcjonowania (Pismo Święte, liturgia, modlitwy). Zauważono, że w XX wieku nastąpiło szczególnie dużo zmian w języku religijnym.
Wytłumaczone zostało pojęcie ekwiwalencji dynamicznej w odniesieniu do tłumaczeń Pisma Świętego. Głównym założeniem tego zjawiska jest to, aby przekład wywierał taki wpływ na odbiorcę jak oryginał, np. usuwa się archaizmy (tam gdzie to możliwe) i zastępuje wyrazami lub wyrażeniami zrozumiałym dla współczesnego odbiorcy. Np. ptaki niebieskie – ptaki w powietrzu; kamień węgielny – głowica węgła, lewica – lewa ręka, prawica – prawa ręka. Podkreślono, iż nie zawsze zamiana byłaby korzystna i jednak czasami pozostawia się pewne archaizmy np. niewiasta, gdy mówi się o Matce Boskiej lub Ewie.
W trakcie wykładu porównywano fragmenty Biblii ks. Jakóba Wujka, Biblii Tysiąclecia ora Biblii Paulińskiej. Przypomniano też frazeologizmy biblijne oraz wyrazy występujące tylko w Biblii (biblizmy), które niestety zanikają w trakcie tłumaczenia z uwzględnieniem ekwiwalencji dynamicznej. Przytoczono regionalne przekłady Pisma Świętego (np. góralskie lub śląskie) oraz parafrazy (np. Dobra czytanka wg świętego zioma Janka). W przypadku liturgii omówiono takie zjawiska językowe jak peryfrazy czy pleonazmy, a w odniesieniu do modlitw zwrócono uwagę na występującą dawniej rozbudowaną etykietę językową oraz nawiązanie do modlitw liturgicznych. Nie można było oczywiście pominąć znaczenia, jakie dla języka religijnego i jego przemian miał Sobór Watykański II, który umożliwił prowadzenie liturgii w językach narodowych.

Na następny wykład zapraszamy 23 marca, tradycyjnie o godz. 13:30, w sali B CER Solne Miasto. Gościem spotkania będzie dr Patrycja Pałka, która zaprezentuje wykład pt. Espresso macchiato dla Piotrka, czyli o kulturowych uwarunkowaniach rozmowy handlowej.