153 rocznica Powstania Styczniowego w Wieliczce (1863-2016)

Treść

Tablicę odsłonięto w 1938 r., z inicjatywy Józefa Jagielskiego, bumistrza Wieliczki w 75 rocznicę wybuchu powstania. Na tablicy - poniżej krzyża i orła - umieszczono napis: „1863 22.I. 1938 Tomasz Borzęcki, Stanisław Bączewski, Jan Bogda, Wojciech Chełmecki, Jan Ciepły, Władysław Ciepły, Błażej Hyszko, Ludwik Kolasa, Kacper Jamróz, Tytus Klemensiewicz, Roman Krupa, Sewryn Łempicki, Kazimierz Sałacki, Ignacy Makomaski, Karol Malinowski, Józef Olesiak, Szczęsny Pachel, Marcin Rembacz, Szymon Rupik, Zygmunt Urasiński, Józef Zieliński, Karol Zięba, Adam Znański - Pamięci Bohaterów Powstania Styczniowego -Wieliczka”.

Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej i prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” - prowadząca uroczystość - przekazała zebranym podstawowe informacje historyczne dotyczące Powstania Styczniowego, udziału w nim wieliczan i kultywowaniu pamięci o powstaniu – m.in. w Wieliczce obchody 150 rocznicy powstania w 2013 r. Zebrani przed ww. tablicą zapalili znicze. Na uroczystości był sztandar II Batalionu Armii Krajowej Ziemi Wielickiej „Wilga- Mrówka” Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, przywieziony przez Stanisława Dziedzica, przewodniczącego Koła, bez uprawnień kombatanckich i Klubu Historycznego im. gen. S. Roweckiego. Poczet sztandarowy tworzyła delegacja harcerzy ZHP-Wieliczka. Wspólnie odśpiewano hymn „Jeszcze Polska nie zginęła”, odmówiono „Anioł Pański” i „Wieczne odpoczywanie”, złożono kwiaty pod tablicą. Kwiaty złożyły delegacje: Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka: wiceburmistrz - Rafał Ślęczka, sekretarz - Adam Panuś, przewodniczący Rady Miejskiej - Tadeusz Luraniec, Rady Osiedla Sienkiewicza: Piotr Marzec, przewodniczący i radny Rady Miejskiej, Krystyna Bania, Maria Nawrot, Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: Jadwiga Duda, Stanisława Cygankiewicz, Marian Sipóra. Głos zabrali: Józef Bogda, prawnuk powstańca styczniowego Jana Bogdy, Anna Gallas-Dropińska, prawnuczka Olimpii Sarneckiej i Władysława Pisulewskiego, powstańców styczniowych. Jan Matkze z KPW przypomniał historię ustanowienia Krzyża i Medalu Niepodległości w 1930 r. Krzyż Niepodległości I klasy z Mieczami, który otrzymało 2500 powstańców styczniowych. Jadwiga Duda wręczyła Anecie Rudy, studentce PK, dyplom z cytatem W. Szymborskiej: „Umarłych pamięć dotąd trawa, póki pamięcią im się płaci...” za udział w X kweście w dniu 1.11. 2014 r. Zwróciła uwagę że w zeszycie 127 „Biblioteczki Wielickiej” pt. „182 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” pt. „W 150 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego (1863-2013) – wieliczanie w Powstaniu Styczniowym (2013) jest m.in. lista wieliczan powstańców styczniowych opracowana przez Marcina Perka z KPW. Odczytała wiersz o matce i synku zesłanych na Sybir zapamiętany przez ś.p. Wiktorię Kapustę (1932-2016) z lat nauki w Szkole Podstawowej w Koźmicach Wielkich. Piotr Marzec zaprosił zebranych do świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej w Wieliczce na godz.18.00 na wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych. W uroczystości uczestniczyli: dr Paweł Krokosz z Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Halina Sinkunas, Kazimierz Rajtar, Antoni Sowa, dyrektor Zarządu Cmentarza, Halina Pracuch z KPW.

Następnie zebrani, pod kierunkiem J. Dudy, udali się na groby powstańców styczniowych, zapalając na nich znicze i odmawiając modlitwę „Wieczne odpoczywanie”: Błażeja Hyszko (zm. 1918), w kwaterze . XIV, rząd. 16, grób. 23, Zygmunta Urasińskiego, uchodźca z zaboru rosyjskiego w kw. XIII, rz. 3, g. 8, Wojciecha Chełmeckiego zm. w 1888 r. w kw. XIII, rz. 10, g. 2; Ludwika Kolasy zm. w 1917 r. w kw. XI, rz. 1, g. 12, Karola Malinowskiego zm. w 1882 r., więźnia politycznego, sybiraka, sierżanta w armii cesarza Maksymiliana, udekorowanego srebrnym i złotym medalem Virtuti Militari w Meksyku w kw. IV, rz. 10, g. 2; Seweryna Junoszy Łempickiego zm. w. 1931 r. ps. „Tomaszewski”, zarządcy majątku Larysz Niedzielskich w Śledziejowicach, asesora Sądu Powiatowego i agenta Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia „Florianka”, rajcy miejskiego i członka Magistratu M. Wieliczki w kw. III, rz. 8, g. 11, Jana Bogdy zm. w 1914 r., właściciela zakładu bednarskiego, emeryta salinarnego i Jacka Białyni Rrzepeckiego zm. w 1917 r. w kwatera I, rząd 4 grób 15; Józefa Zielińskiego zm. w. 1897 r., uczestnika walk o niepodległość w 1848 r, uczestnika powstania styczniowego, urzędnika Powiatowej Kasy Oszczędności w Wieliczce, w kw. I, rz. 3, gr. 8.; Władysława Ciepłego zm. w. 1907 r., porucznika w oddziale Czachowskiego, odznaczonego złotym krzyżem zasługi, sekretarza wielickiego Magistratu, członka – założyciela Towarzystwa Śpiewu „Lutnia” w kw. I, rz. 6, g. 3. Groby Sewreyna Junoszy Łepickiego, Józefa Zielińskiego i tablicę nagrobną Władysława Ciepłego odnowiono z funduszy Społecznego Komitetu Ratowania Zabytków Cmentarza Komunalnego w Wieliczce zorganizowanego przez Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”. Przy ostatnim z grobów wykonano pamiątkowe zdjęcie uczestników uroczystości. Prowadząca wydarzenie podziękowała obecnym za udział w uroczystości. Wspomniała, że w lutym przypada 170 rocznica Powstania Krakowskiego, w ktorym uczestniczyło wielu wieliczan, którzy m.in. zginęli w bitwie pod Gdowem 26.02.1846 r. i spoczywają w mogile na Cmentarzu w Gdowie. I my winniśmy im cześć!.

[Jadwiga Duda]