Stan wojenny w Polsce

Treść

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 wprowadzono na terenie całej Polski stan wojenny. Trwał on do 22 lipca 1983 roku. Drastycznie ograniczał swobodę polityczną Polaków oraz zwykłe życie codzienne. Został ogłoszony celem przeciwdziałania opozycji, w szczególności ruchu „Solidarność”. Władze w kraju przejęło de facto wojsko z gen. Wojciechem Jaruzelskim na czele. Tysiące działaczy, opozycjonistów i nie tylko, zostało uwięzionych bez podania żadnych zarzutów.
Oficjalnym powodem stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, w tym brak produktów w sklepach, reglamentacja wielu towarów oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego. Realną przyczyną najprawdopodobniej jednak stał się fakt obawy władz komunistycznych przed utratą wpływów, związanych z utratą kontroli nad niezależnymi ruchami związkowymi, w szczególności  NSZZ „Solidarność”.
Po drugie walki różnych stronnictw w samym PZPR nie mogących dojść do jednolitego głosu w kwestii reformy ustroju polityczno-gospodarczego a także istotny gwałtowny spadek poparcia społecznego dla partii rządzącej również przyczynił się do decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego.
Za najważniejszy argument uznano jednak groźbę interwencji zbrojnej przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego – pozostaje kwestią sporna, czy w tamtym czasie był on realny.
Podczas dwóch lat trwania stanu wojennego zawieszono i rozwiązano wszystkie związki zawodowe oraz niektóre organizacje społeczne, zmilitaryzowano podstawowe dziedziny życia i gospodarki, wprowadzono godzinę milicyjną, rozszerzono istniejącą w kraju cenzurę i zaczęto jeszcze bardziej kontrolować media. Kontrolowano łączność telefoniczną i ograniczono swobodę poruszania się obywateli w granicach oraz poza granicami kraju. Władze państwowe zwalczały a także brutalnie pacyfikowały, powstałe w tym czasie instytucje podziemne i przejawy biernego oporu społecznego w państwie.
Najpoważniejszymi skutkami stanu wojennego, była dalsza zapaść gospodarcza kraju. Władzom nie udało się znormalizować gospodarki, której kryzys dalej się pogłębiał. Ponadto zaufanie społeczne do partii oraz nadzieje na ewolucje sytemu politycznego w Polsce poprzez reformy zostały pogrzebane. Najprawdopodobniej spowolniono także transformacje ustrojową, która trwała w latach osiemdziesiątych a jej skutkiem był koniec PRL.
Autor: Karol Zastawny