Biblioteczny „THE BEST OF 2020”
Treść
To właśnie przekonanie – odmieniane przez rozmaite literackie dykcje, języki i poetyki – manifestowało się podczas każdego zamknięcia książnicy i ograniczenia naszego funkcjonowania. A podkreślić musimy, że kilkanaście razy zmienialiśmy zasady pracy, kilkadziesiąt razy zmuszeni byliśmy wertować strony rozporządzeń i śledzić każdy komunikat rządowy, dotyczący instytucji kultury. Mimo znalezienia się w nowej rzeczywistości i szybko zmieniających się okoliczności, staraliśmy się robić wszystko co w naszej mocy, by każdego dnia tworzyć przestrzeń do wzajemnej inspiracji, wymiany myśli i rozwoju. Z wyrozumiałością i przychylnością naszych mieszkańców - daliśmy radę! Po raz kolejny ujawnił się wspólnotowy wymiar bibliotecznej działalności, którego doświadczaliśmy w każdym tygodniu naszej pracy. Wyraźnie było widać to już podczas pierwszych prób spotkania się z czytelnikami w formie online, a także podczas pierwszych powrotów z tzw. „lockdownu”. Jednych przyciągała do nas po prostu literatura, a innych, poza nią, atmosfera równości, akceptacji, wsparcia, zrozumienia i „bycia razem” w trudnej sytuacji. Wierzymy, że właśnie te czynniki sprawiły, że do biblioteki czytelnicy wracali bardzo chętnie, a kolejka do wypożyczalni sięgała nieraz pod samą „Biedronkę”.
Nie byłoby wielickiej biblioteki, gdyby nie szereg spotkań, imprez i warsztatów, które na dobre zrosły się z Mediateką - Biblioteką Miejską w Wieliczce. To w nich uczestnicy mają możliwość rozwijania się w najważniejszych obszarach swojej twórczej aktywności. Mimo złych prognoz i ten rok okazał się obfity w rozmaite wydarzenia o charakterze okołoczytelniczym. Rozpoczęliśmy go, tradycyjnie, spotkaniami na żywo. Wraz z Biblioteczną Siecią Przyjaźni (programem wolontariatu dla osób 60+, którego tak bardzo nam brakuje dziś) zagraliśmy w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, zdążyliśmy pojechać z kolędą do domów opieki i domów seniora. Było oczywiście aktywnie: bawiliśmy się do rana na Królewskim Balu, pobiegliśmy w Biegu Wilczym Tropem, ku czci Żołnierzy Wyklętych. W Dziale Dzieci i Młodzieży również było bardzo ciekawie. W „realu” zorganizowaliśmy Dzień Babci i Dziadka. Odbyły się wówczas międzypokoleniowe warsztaty oraz wystawa, skupiona wokół tematyki bajek naszych dziadków. W marcu, po wielogodzinnych warsztatach, oddaliśmy głos młodzieży na I Międzyszkolnej Lidze Debat Oksfordzkich w Wieliczce, pod hasłem „Słowa mają moc”. Rekordową liczbę zgłoszeń odnotowano w trakcie Turnieju Carcassonne i wieczoru z planszówkami, jaki odbył się na feriach. Zorganizowaliśmy dwa spotkania autorskie dla uczniów z Renatą Piątkowską: jedno na sali kinowej Wielickiej Mediateki, a drugie w Szkole Podstawowej w Koźmicach Wielkich. Na żywo udało się także zainaugurować „Damską Torebkę”. Na pierwsze w tym roku spotkanie, które korespondowało z Dniem Kobiet zaproponowaliśmy wykład pt.: „Muzy dawnych mistrzów”, który wygłosiła dr Magdalena Łanuszka oraz wernisaż prac pani Izy Faber pt.: „Granica”.
Pierwszy lockdown był dla nas prawdziwą lekcją i spowodował „wysyp” działań online. Przez pierwsze tygodnie uczyliśmy się na własnej skórze, czego potrzebują nasi czytelnicy, co spotka się z odbiorem, a co nie znajdzie sympatyków. Był to trudny czas, stresujący, bardzo intensywny. Wśród wielu aktywności w sieci znalazły się liczne gry i zabawy, usługa „skanowania na żądanie”, różnorodne zestawienia tematyczne, wystawy wirtualne, spotkania, a nawet koncerty i spektakle online. Przykładem takiego wydarzenia była „Majówka z biblioteką” i „Pocztówka z Rumunii” - koncert Georga Negrea dla mieszkańców Wieliczki. Już w marcu uruchomiliśmy „Kafejkę literacką” - luźne rozmowy o szeroko rozumianej kulturze, a także vlog na kanale youtube pod hasłem „Książka! Kamera! Akcja!”, promujący nowości z Działu Dzieci i Młodzieży. Podczas, gdy jedni z nas szyli maseczki, kupowali rękawice i pilnowali sterylnego porządku, inni w tym czasie pracowali nad wirtualną ofertą. Tak zrodziły się : projekt „Na dobrą nockę”, cykl tutoriali rękodzielniczych, BIBQiz Fantastyczny w formie on-line, teatrzyk Kamishibai „Pod Miotłą” (zaproponowany przez naszą niezawodną Babcię Ulę), spotkania z Molikiem z okazji Dnia Dziecka, spektakl teatralny online i wiele wiele innych atrakcji dla małych i dużych.
Lato i wczesna jesień przyniosły chwile oddechu i nadziei. Znów mogliśmy zaprosić czytelników do naszej biblioteki i przez chwile, choć w maseczkach, spotkać się z nimi „oko w oko”. Tak w reżimie sanitarnym przez całe wakacje organizowane były spotkania i warsztaty w Dziecięcej Strefie Wakacyjnej, a także w ramach Wakacyjnego Klubu Seniora. Dodatkowo mieliśmy zaszczyt otworzyć dwa ważne wydarzenia: tegoroczne Dni Św. Kingi koncertem „Abecadło z pieca spadło” w wykonaniu Moniki Małgorzaty Lis oraz Międzypokoleniowy Festiwal Literatury Dziecięcej Ojce i Dziatki – wystawą Józefa Wilkonia „Kotki, liski, tygryski… czytam o wszystkim!”. Trzeba przyznać, że rok obfitował w wystawy! W maju przed budynkiem Wielickiej Mediateki czytelników witała wystawa zatytułowana „Droga do świętości", która przygotowana była z okazji 100. rocznicy urodzin Ojca Świętego. Latem Wakacyjną Strefę Dziecięcą ożywiały prace rumuńskich rysowników zrzeszonych w Klubie Rumuńskich Ilustratorów pt.: „Podążaj za kotem”. Nie można pominąć w tym miejscu pierwszej naszej wirtualnej wystawy prac Kamili Maciejko pt.: „Taniec duszy na płótnie”. Fakt, że spotkała się z szerokim gronem odbiorców, spowodował, że do tej formy chętnie wracaliśmy w jesieni i w zimie. Po raz dziewiąty wielicka biblioteka dołączyła do ogólnopolskiej akcji Narodowego Czytania. Edycja 2020 odbyła się w sobotni wieczór w sali kinowej Mediateki, w trakcie którego wielicki Teatr Sztolnia zaprezentował publiczności najbardziej znaną scenę z „Balladyny” Juliusza Słowackiego, czyli zbieranie malin. Aktorzy „Sztolni” wraz z bibliotekarzami przygotowali ponadto na wielicką edycję Narodowego Czytania 2020 krótki tematyczny filmik, który można było obejrzeć lub wysłuchać w wielu miejscach Wieliczki, m.in. w lokalach gastronomicznych oraz autobusach Wielkiej Spółki Transportowej. Publiczność zgromadzona w Mediatece obejrzała także projekcję spektaklu Teatru Telewizji „Balladyna” w reżyserii Janusza Wiśniewskiego, a każdy kto przyniósł ze sobą egzemplarz utworu Słowackiego, otrzymał specjalną pieczęć okolicznościową z logo akcji, przygotowaną przez Kancelarię Prezydenta. 19 września na placu Skulimowskiego podczas „Dnia z Historią – Wehikułu Czasu” organizowanego przez Mediatekę – Bibliotekę Miejską w Wieliczce mieszkańcy naszego miasta i okolic mieli możliwość przeniesienia się do czasów wczesnego średniowiecza. Wydarzenie rozpoczęło się przedstawieniem dla dzieci, w którym zaprezentowano spektakl związany z początkami naszego państwa, jakim był chrzest Mieszka I. W międzyczasie, przed budynkiem wielickiej Mediateki powstało wczesnośredniowieczne obozowisko, przygotowane przez stowarzyszenie rekonstrukcyjne - Drużynę Najemną Rujewit, w którym, poprzez warsztaty dla dzieci, dorosłych oraz grupy niepełnosprawnej przedstawiono tajniki wybranych rzemiosł, a także kuchni tamtych czasów. W godzinach popołudniowych nie zabrakło wielu konkursów i atrakcji dla najmłodszych, takich jak: gra w Kubba, turniej łuczniczy, przeciąganie liny, szkółka młodego woja. Zaprezentowano także styl walki, ubiór, uzbrojenie i zwyczaje ludności, z różnych terenów Europy X wieku. Dzień zakończył się pokazem tańca, a następnie rozdaniem nagród uczestnikom zawodów. Wieczorem zaś odbyło się spotkanie autorskie z historykiem,dziennikarzem, nauczycielem, popularyzatorem historii: Janem Wróblem, promujące jego najnowszą książkę pt, „Grunwald 1410. Świętością nie wygrasz”. Wydarzenie dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Kultura – Interwencje 2020. „Rzutem na taśmę” zaprezentowaliśmy naszą drogę do klimatu w trakcie tegorocznej „Nocy Bibliotek”. Dominowała zieleń, drewno, rozmowy o ochronie przyrody. W trakcie nocy odbyło się spotkanie z niezależnymi reporterami Marią Hawranek i Szymonem Opryszkiem, a punktem kulminacyjnym było zakopanie kapsuły czasu z życzeniami dla planety od mieszkańców z transmisją on line. Wydarzeniem towarzyszącym była wystawa fotograficzna „Z Nią” autorstwa Kamila Sorockiego, udostępniona dzięki uprzejmości Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dobczycach.
Gdy już było wiadomo, że pandemia łatwo nie odpuści, przenieśliśmy na stałe do sieci Poniedziałkowy Klub Seniora, warsztaty dla kobiet „Damska Torebka”, Siłownię Literacką” dla Wspólnoty Młodzieży Niepełnosprawnej oraz Dyskusyjny Klub Książki. Powróciliśmy także do organizowania większych wydarzeń w przestrzeni internetowej. Jednym z nich było wirtualne spotkanie z Olkiem Dobą i Marią Hawranek, które odbyło się dzięki uczestnictwu Mediateki -Biblioteki Miejskiej w Wieliczce w programie Dyskusyjnych Klubów Książki, współfinansowanych przez Instytut Książki. Wirtualnie, ale nie mniej aktywnie niż rok temu, dołączyliśmy do Kampanii Pomarańczowej Wstążki pod hasłem Lubię! Szanuję! Akceptuję! Jej lokalnym organizatorem jest Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wieliczce. Nasza siedziba główna i filie zaświeciły na pomarańczowo. Przez 19 dni wspieraliśmy i promowaliśmy debaty, rozmowy, dyskusje, warsztaty i oczywiście literaturę, poruszającą najważniejsze przesłanie kampanii: „TAK dla ochrony dzieci i młodzieży przed krzywdzeniem”. Na zakończenie akcji wzięliśmy udział w konferencji specjalistycznej z wybitnymi psychologami, terapeutami, prawnikami, jej organizatorem był MGOPS w Wieliczce. W dniu 4 grudnia 2020 r. Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka oraz Mediateka – Biblioteka Miejska w Wieliczce zaprosili wszystkich mieszkańców Królewskiego Górniczego Wolnego Miasta Wieliczka na uroczyste obchody Barbórki. Z oferty przygotowanej przez wielicką bibliotekę skorzystało w sumie 40 szkół i przedszkoli z terenu Gminy Wieliczka. Dla najmłodszych zostało zorganizowane barbórkowe spotkanie Molika z górnikiem Tomkiem, który przybliżył nam tą ciężką pracę oraz opowiedział o elementach i symbolice stroju górniczego. Na koniec spotkania nasz biblioteczny przyjaciel przeczytał najmłodszym jedną z legend Juliana Majki o cudownym pierścieniu, czyli o tym skąd wzięła się sól w Wieliczce. Każdy z uczestników mógł również wziąć udział w zajęciach rękodzielniczych i wykonać piękne, solne lampiony. Wieczór barbórkowy również był bardzo interesujący. Na wirtualny spacer śladami górników poprowadziła nas Ewa Polańska, przedstawiając największe i najcenniejsze zabytki naszego miasta.
Kiedy zbliżało się Boże Narodzenie i w nas wstąpił duch świąteczny. Staraliśmy się go wykorzystać nie tylko na domowych i bibliotecznych porządkach, ale przelaliśmy nasze intencje w różnorodne działania i akcje charytatywne. W odpowiedzi na nominację Miejsko Gminny Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce, wieliccy bibliotekarze podjęli wyzwanie i przebiegli kilometr w formie "SZTAFETY Z KSIĄŻKĄ". „Kilometr dla Moniki” to challenge zapoczątkowany przez policjantów z Wieliczki, w którym zachęcają inne osoby i instytucje do włączenia się w zbiórkę pieniędzy potrzebnych na rehabilitację Moniki, młodej mieszkanki powiatu wielickiego, która uległa wypadkowi. Dodatkowo, w okolicy mikołajek, bibliotekarze przygotowali i przekazali wraz z Molikiem, wyjątkowe świąteczne prezenty z dołączonymi życzeniami świątecznymi od Burmistrza i biblioteki, które zostały dostarczone za pośrednictwem MGOPS dla dzieci z najbardziej potrzebujących rodzin. Pod koniec roku Mediateka – Biblioteka Miejska w Wieliczce w ramach dotacji powiatowej postanowiła wesprzeć biblioteki gminne w Biskupicach, Gdowie, Kłaju i Niepołomicach poprzez zakup Photonów EDU wraz z tabletami. W ten sposób biblioteki będą mogły poszerzyć swoją ofertę działań około bibliotecznych w nowym roku o nowoczesne technologie i przyciągnąć nową grupę użytkowników.
I choć minął kolejny rok, a nam zmarszczek na twarzach przybyło, biblioteka się nie starzeje, a wręcz przeciwnie, odradza się z kolejnym pokoleniem i zdaje się wyprzedzać swój czas. Pamiętajcie, że nasze drzwi, choćby wirtualne, zawsze stały i stać będą dla Was otworem.