153 rocznica Powstania Styczniowego w Wieliczce (1863-2016)
Treść
22/23. 01. 1863 r. w Królestwie Polskim – w zaborze rosyjskim - wybuchło Powstanie Styczniowe, najdłuższe powstanie narodowe przeciwko Rosji. Bezpośrednim powodem wybuchu powstania była „branka” czyli pobór młodych Polaków do wojska rosyjskiego na 25 lat. W pierwszym dniu walki, w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. wstąpiło do powstania – różnie się podaje - 4 500 do 6 000 ludzi, mieli 600 strzelb, poszli do walki z kosami, drągami. „Poszli nasi w bój bez broni...” Uderzyli na garnizony rosyjskie w 33 miejscowościach..... Uczestniczyło w powstaniu m.in. 23 wieliczan upamiętnionych tablicą na wielickim cmentarzu. Po 153 latach – Pamiętamy!.
22 stycznia (piątek) b.r. o godz.12.00 na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce wieliczanie oddadzą hołd 23 powstańcom styczniowym, których upamiętnia tablica na Domu Przedpogrzebowym – pomodlą się wspólnie, zlożą kwiaty i zapalą znicze na zachowanych 9 grobach powstańców. Zapraszamy do udziału w uroczystości.
Tablicę odsłonięto w 1938 r. , z inicjatywy Józefa Jagielskiego, bumistrza Wieliczki w 75 rocznicę wybuchu powstania. Na tablicy - poniżej krzyża i orła - umieszczono napis: „1863 22.I. 1938
Tomasz Borzęcki, Stanisław Bączewski, Jan Bogda, Wojciech Chełmecki, Jan Ciepły, Władysław Ciepły, Błażej Hyszko, Ludwik Kolasa, Kacper Jamróz, Tytus Klemensiewicz, Roman Krupa, Sewryn Łempicki, Kazimierz Sałacki, Ignacy Makomaski, Karol Malinowski, Józef Olesiak, Szczęsny Pachel, Marcin Rembacz, Szymon Rupik, Zygmunt Urasiński, Józef Zieliński, Karol Zięba, Adam Znański
Pamięci Bohaterów Powstania Styczniowego
Wieliczka.
W 2013 r. w Wieliczce obchodzono uroczyście 150 rocznicę wybuchu Powstania organizując w kaplicy cmentarnej Mszę sw. w intencji powstańców - ofiar powstania. W Centrum „Solne Miasto” Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna urządziła okolicznościową wystawę. W Urzędzie Miasta i Gminy Wieliczka w sali „Magistrat” zorganizowano 182 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” pt. „W 150. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego (1863-2013) – wieliczanie w Powstaniu Styczniowym” i zebrany materiał historyczny Jadwiga Duda opracowała w zeszycie 127 „Biblioteczki Wielickiej” wydanym przez Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną, Stowarzyszenie Klub Przyjaciół Wieliczki w 2015 r. Czytamy w nim m.in. prelegent, dr Paweł Należniak z IPN w Krakowie: „Fenomen tego powstania polegał na tym, że trwało ono dłużej niż poprzednie, niż te przyjęte w historiografii 18 miesięcy. Przez szeregi powstańcze przeszło 100 000, może 200 000 ludzi, tu historycy nie są zgodni. Na stałe walczyło, szczególnie w miesiącach letnich, ok. 30 000 ludzi. Powstańcy byli bardzo trudnym przeciwnikiem dlatego że, po bitwach wygranych czy przegranych, zwłaszcza przegranych, oddziały powstańcze rozsypywały się, powstańcy się dematerializowali. Stoczyli blisko 1200 potyczek. Przeciwko 30 000 powstańcom wystąpiła 340 000 armia rosyjska, która nie była w stanie sobie poradzić z powstaniem przez półtora roku.”
Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”, na wniosek Józefa Bogdy, krewnego powstańca Jana Bogdy, zwróciło się z prośbą do władz miasta o nadanie dla jednej z ulic w Wieliczce nazwy Powstania Styczniowego.
1. 09. 2015 r. Szkole Podstawowej Grajowie nadano imię Sługi Bożej Emilii Podoskiej (1845-1889), siostry norbertanki urodzonej w Grajowie. Jej rodzice, Józef i Maria Podoscy w 1863 r. sprzedali majątek w Grajowie celem wsparcia powstania i przenieśli się do Ptaszkowej w sądeckim. Do powstania poszli bracia Emili: Józef i Hilary.
Na uroczystość 22.01. b.r. o godz. 12-tej na wielickim cmentarzu zaprasza Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna, Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka. Urczystość rowadzi Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce i prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”.
[Jadwiga Duda]