206 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”
Treść
Na zaproszeniu na spotkanie czytamy: “W szóstym roku II wojny światowej (1939-1945), nocą 21/22. stycznia 1945 r. Wieliczka została zajęta przez wojska sowieckie co zmusiło oddziały niemieckie, broniące się dotąd na pozycjach w rejonie Świątnik Górnych i Gaja, do wycofania się bez stawiania dalszego oporu. (...) Zacięta obrona niemiecka w rejonie Gdowa, Wieliczki i Dobczyc zadała poważne straty wojskom sowieckim zarówno w ludziach, jak i w uzbrojeniu. (...) Nocą 21/22. 01. wygasły walki w zachodnich rejonach powiatu wielickiego. Z dniem 22. 01. 1945 r. dla ludności Wieliczki i okolic zaczęła się nowa rzeczywistość, która oficjalnie czynniki nowej władzy nazywały „wyzwoleniem”, ale społeczeństwo polskie wnet dotkliwie odczuło jego skutki. Nowa władza – radziecka, NKWD aresztowało w Wieliczce 10 żołnierzy AK i 12 nie należących do AK, zesłało ich w głąb ZSRR na zagładę... - pisze Kazimierz Guzikowski w „Armia Krajowa na terenie powiatu wielickiego (Zarys dziejów)”, (Kraków 2000)”
Spotkanie zorganizowała i prowadziła Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, która powitała przybyłych na spotkanie w tym szczególnie prelegentów.
Zaprezentowała zeszyt nr 150 „Biblioteczki Wielickiej” pt. „205 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” dwunaste z serii: „We dwoje 50 lat i więcej... Wielickie rodziny... (12): Anna i Władysław Budkowie, Danuta i Ryszard Podowie oraz rodziny: Janiszów, Konopków, Uhlów” wydany przez Powiatową i Miejską bibliotekę Publiczną w Wieliczce.
Z programem artystycznym pt. „Wyzwoleni do niewoli” wystąpili uczniowie Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego Ojców Franciszkanów w Wieliczce pod kierunkiem mgr Małgorzaty Chamielec według scenariusza mgr Beaty Janczury – Karcz. Występ nagrodzono brawami. Prowadząca wręczyła nauczycielkom kwiaty, uczniom – upominki od Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka.
Prelekcje wygłosili: dr Maciej Korkuć, Naczelnik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie – Polityka ZSRR wobec Polski w latach 1944 – 1945. Polska u schyłku II wojny światowej. Wkroczenie Armii. Czerwonej – fakty i mity.”, dr Piotr Sadowski z Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, wiceprezes myślenickiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego - „Działania militarne w rejonie Wieliczki w styczniu 1945 r., Andrzej Pasula, koźmiczanin, badacz dziejów lokalnych - „Koniec II wojny światowej w Koźmicach”, mgr Jerzy Pilikowski, emerytowany nauczyciel historii Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Matejki w Wieliczce - „Jak uczyć o 1945 roku ?”
We wspomnieniach i dyskusji głos zabrali: Witold Dańda, Stanisław Stawarczyk, Stanisław Dziedzic, prelegenci i prowadząca spotkanie.
W spotkaniu „Wieliczka-Wieliczanie” uczestniczyło 75 osób, a wśród nich: licznie członkowie Klubu Przyjaciół Wieliczki.
Na zakończenie spotkania wykonano pamiątkowe zdjęcie pod napisem „Wieliczka-Wieliczanie”. Prowadząca spotkanie prelegentom wręczyła kwiaty i upominki od organizatorów. Opuszczając salę „Magistrat" uczestnicy otrzymali zaproszenia na 207 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" i zeszyt 150 „Biblioteczki Wielickiej".
Po spotkaniu wspomnieniami na temat wydarzeń w Wieliczce i okolicy w styczniu 1945 r. podzielili się wieliczanie: Klementyna Dec, Tadeusz Orłowski, Wacław Rynduch.
Organizatorami spotkania były: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna - Dział Regionalny, Instytut Pamięci Narodowej (IPN) Oddział w Krakowie, Polskie Towarzystwo Historyczne (PTH) Oddział w Myślenicach, Podhalańska Wyższa Szkoła Zawodowa (PZWSZ) w Nowym Targu, Prywatne Liceum Ogólnokształcące Ojców Franciszkanów w Wieliczce, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”, Akademickie Koło Wieliczan, Koło Młodych Miłośników Starej Wieliczki.
Relacja ze spotkania została opublikowana w zeszycie 151 „Biblioteczki Wielickiej”. W zeszycie tym znajduje się także biografia Urszuli Janickiej-Krzywdy (1946-2015) - etnografki w Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka i Muzeum Etnograficznym w Krakowie, badaczki kultury ludowej Karpat, folklorystki, dziennikarki, konsultantki zespołów folklorystycznych, autorki licznych prac dotyczących kultury ludowej.
Zachęcam do pożyczenia zeszytu i przeczytania.
[Jadwiga Duda]