202 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”
Treść
Na zaproszeniu na spotkanie czytamy: “28. 06. 1914 r. w stolicy Bośni, Sarajewie w wyniku zamachu zginął arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg, następca tronu Austro-Węgier - padły pierwsze strzały, które stały się bezpośrednią przyczyną wybuchu Wielkiej Wojny nazwanej I wojną światową. Polska, choć sama nie istniała jako państwo, stała się polem licznych bitew, w których ginęli masowo wcieleni do zaborczych armii Polacy. 6. 08. 1914 r., w dniu wybuchu wojny między Austrią a Rosją, granicę Królestwa Polskiego przekroczył przybyły z Krakowa oddział strzelców J. Piłsudskiego zwany I Kompanią Kadrową, który miał wywołać powstanie przeciw Rosji. 7 i 25. 08. 1914 r. z Wieliczki wyruszyły do Krakowa dwa oddziały ochotników pod dowództwem Bolesława Szpunara i Tadeusza Bierczyńskiego - walczyły w I i II brygadzie Legionów Polskich. W armii austriackiej służyli i walczyli mieszkańcy Wieliczki i okolic. 28.11. 1914 r. Wieliczkę opuściło wojsko austriackie a wkroczyło do niej wojsko rosyjskie, które okupowało miasto do 6 grudnia. W dniach 25-26.12 pluton wielicki B. Szpunara został rozbity pod Łowczówkiem k. Tarnowa.
Wydarzenia I wojny w Wieliczce upamiętniają: cmentarz wojenny nr 381 z grobami 93 żołnierzy i obeliskiem „Pro – Patria–Mortuis 1914-1918, tablice, na których napisy utrwalają pamięć o wyjściu 7. 08. 1914 r. Oddziału Strzelców pod dowództwem B. Szpunara i T. Bierczyńskiego przy Pomniku Niepodległości i w klasztorze OO. Franciszkanów, obelisk na wzgórzu Kaim, który przypomina odparcie Rosjan spod Krakowa przez żołnierzy austro-węgierskich w dniu 6. 12. 1914 r.”
Na wstępie spotkania zostaną zaprezentowane: Henryk Łukasik przedstawi przewodnik swojego autorstwa pt. “Twierdza Kraków znana i nieznana” część IV, Andrzej Rybicki zaprezentuje katalog wystawy „Legionowe kadry. Narodziny polskiego reportażu wojennego” wydany przez Muzeum Historii Fotografii w Krakowie (2014 r.), i zeszytu 146 „Biblioteczki Wielickiej” pt. „200 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” pt. „Ruch turystyczny w Kopalni Soli "Wieliczka" (KSW) – Przewodnicy Kopalni Soli “Wieliczka" opracowany przez Jadwigę Dudę a wydany przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Wieliczce.
Z program artystyczny wystąpią uczniowie Gimnazjum w Koźmicach Wielkich pod kierunkiem nauczycielek: Celiny Chałupy, Moniki Dziewońskiej, Bogusławy Topa.
Prelekcje wygłoszą: Dariusz Tańcula, nauczyciel historii w Zespole Szkół Zawodowych w Wieliczce - "I wojna światowa w latach 1914 – 1918 - geneza, najważniejsze walki, następstwa”; Andrzej Rybicki z Muzeum Historii Fotografii w Krakowie – „Prezentacja wystawy „Legionowe kadry” w tym fotografii Jan Włodka (1885 – 1940) fotoreportera legionowej epopei.”; Grażyna Korpal – „Legionista Tadeusz Korpal (1889-1977), wieliczanin z wyboru”; Andrzej Gaczoł – „Wieliczanin Tadeusz Bierczyński (1891-1970) i jego udział w I wojnie światowej.”; Justyna Gołąb, prawnuczka Ludwika Młynka, studentka UJ - “Udział Ludwika Młynka (1864-1941) z Sierczy w I wojnie światowej.”; Jan Matzke, członek Klubu Przyjaciół Wieliczki - “Wieliccy legioniści, Kawalerowie Orderu Virutii Militarii.”; Bogdan Śmigielski, wieliczanin - „Cmentarze wojenne z I wojny światowej w Małopolsce - cmentarz w Wieliczce.”
Po prelekcjach odbędzie się dyskusja i wspomnienia, które poprowadzi mgr Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”.
Oprawę plastyczna spotkania tworzyć będą wystawy: fotograficzna pt. “Z kamerą na froncie i w departamencie. Jan Włodek (1885 – 1940) fotoreporter legionowej epopei” z Muzeum Historii Fotografii w Krakowie oraz obrazów, rysunków legionowych Tadeusza Korpala (1889 - 1977), nauczyciela w Gimnazjum J. Matejki, w Wieliczce, ze zbiorów rodziny.
Organizatorami spotkania są: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna - Dział Regionalny, Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie, Gimnazjum w Koźmicach Wielkich, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”, Akademickie Koło Wieliczan, Koło Młodych Miłośników Starej Wieliczki.
Tradycyjnie spotkanie zorganizowała, prowadzi, materiały na temat udziału wieliczan w I wojnie światowej gromadzi, udostępnia Jadwiga Duda, kierownik Działu Regionalnego wielickiej biblioteki i prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”, tel 12 278-38-99, e-mail: jadwiga_ duda@ poczta.fm oraz dzialregionalny@biblioteka.wieliczka.eu
Spotkanie jest otwarte i może w nim uczestniczyć każdy zainteresowany.
[JD]