177 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”
Treść
W ramach spotkań z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” w 2002 r. zorganizowano 56 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”, zatytułowane „Żydzi w Wieliczce w 60. rocznicę zagłady (1942-2002)”.
W nocie na zaproszeniu czytamy: „Żydzi w Wieliczce zamieszkiwali od XIV w. Pod koniec XVIII w. powstała tu żydowska dzielnica Klasno. Od końca XIX w. zasiedlali centrum miasta. W 1939 r. było ich w Wieliczce ok. 4000, co stanowiło ½ liczby mieszkańców. Po wybuchu II wojny światowej, do miasta wkraczają Niemcy, którzy mają plan zagłady Żydów. W latach 1939-1942 zamordowano ich tu ponad 1000. W okresie 1-20. 08. 1942 r. napływają do miasta z okolic. Było ich ok. 11.000. 27. 08. 1942 r. wszyscy otrzymali rozkaz stawienia się 28. 08. tegoż roku na stacji kolejowej skąd byli deportowani do obozów zagłady m.in. w Bełżcu, Stalowej Woli, Płaszowie, gdzie zostali zgładzeni. W 1944 r. na terenie kopalni Niemcy założyli obóz pracy dla Żydów. W czasie okupacji Niemcy zamordowali ok. 3,5 mln polskich Żydów.”
Spotkanie rozpoczęły Jadwiga Duda, jego organizatorka, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW), witając przybyłych i prezentując temat, oraz Urszula Rusecka, wiceburmistrz Miasta i Gminy Wieliczka, która wspomniała że 27. 08. b.r. odsłonięto tablicę pamiątkową na kamienicy przy Rynku Górnym dla upamiętnienia 70. rocznicy zagłady Żydów w Wieliczce. Na cmentarzu żydowskim na Grabówkach miało miejsce spotkanie religijne, po czym w Centrum Edukacyjnym Solne Miasto konferencja z referatami dr Pawła Zarychty i mgr Sebastiana Kołodziejczyka oraz prezentacja książki „Żydzi Wieliczki i Klasna 1872-2012, teksty i fotografie”, opracowanej przez Urszulę Żyznowską i Annę Krzeczkowską.
Oprawę plastyczną spotkania tworzyła wystawa: „Żydzi wieliccy na uratowanych i powojennych fotografiach” oraz plansze z ilustracjami i tekstami wystawy pt. „Krakowianie. Wybitni Żydzi Krakowa XIV -XX w.” udostępnionej z Muzeum Historii i Kultury Żydów w Krakowie.
Z prelekcjami wystąpili: mgr Dariusz Tańcula, nauczyciel historii w Zespole Szkół Zawodowych im. E. Dembowskiego w Wieliczce - „Zagłada Żydów w Wieliczce w czasie II wojny światowej”; prof. Uri Shmueli z Tel Awiwu ur. w 1928 r. - „Jak ocalałem z pogromu wielickich Żydów w 1942 r.”; mgr Martyna Grądzka z OBEP IPN Kraków -- „Życie i zagłada społeczności Żydów wielickich w świetle dokumentów zgromadzonych w Instytucie Pamięci Narodowej”; mgr Alicja Małeta z Muzeum Etnograficznego w Krakowie - „Społeczność żydowska w Wieliczce w świetle wspomnień mieszkańców”; mgr Marzena Piasecka - „Rodzina Piaseckich w Wieliczce pomoga Żydom”; mgr Piotr Figiela, asystent Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Oddział Stara Synagoga - „Dzieje i kultura Żydów krakowskich - prezentacja Muzeum Historii i Kultury Żydów w Krakowie”.
W dyskusji głos zabrali: Eugeniusz Jarosz, Roman Mazur, Władysław Żołubak, Zofia Starma, Wiktoria Kałwa, Stanisław Kucharczyk, prowadząca spotkanie. W 177 spotkaniu z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” uczestniczyły 152 osoby. Spotkanie fotografowała i nagrywała Dorota Cora. Relacją ze spotkania jest zeszyt 122 “Biblioteczki Wielickiej”. W 122 zeszycie zawarte są także wypowiedzi w dyskusji uczestnikółw 56 spotkania “Wieliczka-Wieliczanie” , które odvbyło się w 2002 r.: Adam Pietras, Krystyna Langer, Józef Baran, Henryk Ptak, Zygmunt Rozewicz, Mieczysław Kasprzyk, Zygmunt Kawecki, Stefania Kaszowska, Jacek Kołodziejczyk, Adam Klich, Jan Szuro, Janina Maćkowska, Dariusz Ustrzycki, Andrzej Gaczoł, Józef Duda, Barbara Kaszowska.
Organizatorami spotkania były: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna - Dział Regionalny, Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” oraz Wyznaniowa Gmina Żydowska w Krakowie, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa – Odział Muzeum Historii i Kultury Żydów, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Węgrzcach Wielkich, Akademickie Koło Wieliczan, Koło Młodych Miłośników Starej Wieliczki. Pamiątki po Żydach w Wieliczce i wspomnienia o holokauście w 1942 r. gdomadzi i udostępnia w Dziale Regionalnym niżej podopisana, tel 12 278-38-99.
Zachęcam do przeczytania “Biblioteczki Wielickiej”, zeszyt 122 pt. 177 spotkanie z cyklu “Wieliczka-Wieliczanie” pt. “W 70. rocznicę zagłady wielickich Żydów (1942-2012)” Opr. Jadwiga Duda