Szare eminencje naszej Biblioteki

Treść

W naszej Bibliotece znajduje się egzemplarz tej książki wydany w roku 1902. Na całość składa się 7 części (tomów). Każda z książek została wydrukowana w Warszawie, w drukarni A.T. Jezierskiego. Nie udało się ustalić żadnych informacji o założycielu ani o roku powstania drukarni. Wiadomo jedynie, że mieściła się na Nowym Świecie 47.
Opowiadania historyczne, do których zaliczone zostało dzieło Karola Szajnochy, zostały wydane w serii Biblioteka Dzieł Wyborowych (nry 218, 223, 224, 225). Dzieło ukazywało się co tydzień, w objętości jednego tomu, którego redaktorem i wydawcą był Franciszek Juliusz (Julian) Granowski (1861-1918).

Na wszystkich częściach powieści znajdują się pieczęcie świadczące o proweniencji, np. Wypożyczalnia Książek K. Plutyński Kowel, Biblioteka Miejska w Wieliczce. Na wewnętrznych stronach okładek (oprócz I i IV części) umieszczono informacje o warunkach prenumeraty serii oraz kosztach przesyłki. Każdy kolejno ukazujący się numer w serii Biblioteka Dzieł Wyborowych był wyceniony na 40 kop. a w prenumeratorze 30,5 kop. Skrót kop. oznacza drobną monetą Rosji, czyli kopiejkę. Monetem o podobnie brzmiącej nazwie używano także na Ukrainie. Na tytułowych stronach niektórych części znajduje się fotografia autora

Seria Biblioteka Dzieł Wyborowych największy sukces odniosła w czasach popowstaniowych, umożliwiając swym czytelnikom poznawanie co tydzień ok. 150 stron dzieł polskich i zagranicznych. Seria jest przykładem wydawnictwa charakterystycznego dla tego okresu w Polsce, zawierającego bardzo zróżnicowany materiał literacki. Obok tekstów literackich publikowano w niej teksty historyczne, podróżnicze, pamiętniki oraz drobne rozprawy. Wynikało to z faktu, że tak wąsko tematyczne serie nie utrzymałyby się długo samodzielnie na rynku. Przez kilka lat redaktorem popularnej serii wydawniczej był Teodor Jeske-Choiński.

Pierwsza część książki zawiera notę Od Redakcyi, w której podkreślono, iż „to dzieło jest ozdobą i chlubą naszego piśmiennictwa historycznego”.

Twórca niezwykłego dzieła, Karol Szajnocha, urodził się w 1818 roku, w Komarnie pod Samborem. Pierwsze nauki pobierał w domu a następnie uczęszczał do szkół średnich w Samborze i we Lwowie. Starał się tam zatrzeć ślady swego niepolskiego pochodzenia, zmieniając pisownie swego nazwiska. Już jako gimnazjalista spotykał się z problemami za samodzielne rozpowszechniane napisanych przez siebie wierszy o treści patriotycznej. W 1835 roku podjął studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, lecz już na początku został, wraz z innymi polskimi patriotami, uwieziony we lwowskim wiezieniu u Karmelitów. Przyczyną jego uwiezienia było podejrzenie o rozrzucanie ulotek o patriotycznej treści. Został oskarżony i osadzony w zupełnej ciemności na osiemnaście miesięcy, dodatkowo skrępowany kajdanami. Podkreślić trzeba, że dalszą wiedzę zdobywał samodzielnie, ponieważ po uwiezieniu został natychmiast wydalony z uczelni z bezwzględnym zakazem dalszego kształcenia się na wyższych uczelniach austriackich. Wszystko do czego doszedł, zawdzięczał swojej niezwyklej pracowitości i ogromnej wytrwałości w finalizowaniu celów, które sam sobie wyznaczał.
Już w więzieniu zajął się nauką języków obcych, opanował angielski w takim stopniu, że pozwoliło mu to czytać w oryginale dzieła Szekspira i przekładać na język polski poezje angielską. Po wyjściu z niewoli postanowił, że zostanie literatem tematyki historycznej. Podobnie jak w przypadku nauki języków obcych, samodzielnie podjął się kształcenia w zakresie literatury i historii. Po pewnym czasie wspomógł jego proces edukacyjny znany historyk i literat dawnego Lwowa - August Bielowski.
W 1849 r. powstała pierwsza historyczna praca Karola Szajnochy - Bolesław Chrobry. Dzieło było napisane w sposób tak znakomity i obrazowy, że od razu przyniosło autorowi wielki rozgłos. Autor zapoczątkował tym samym w literaturze polskiej prąd eseistyki historycznej. Przyczynił się do szerszego zainteresowania społeczeństwa wielką przeszłością narodu polskiego i wzmocnienia uczuć patriotycznych.
W 1853 roku Szajnocha został zatrudniony w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich jako kustosz. Wciąż jednak praca pisarska była jego prawdziwą pasją i miłością. Pisał stale, bez wytchnienia, nie zważając na porę dnia czy nocy, dopóki nie ukończył tego, nad czym pracował. Po utracie wzroku pracował równie intensywnie dzięki pomocy innych ludzi, którzy kierując się jego wskazówkami, przeprowadzali kwerendy biblioteczne i archiwalne. Dyktował także swoje teksty, które spisywały wynajmowane osoby. Zmarł w 1868 roku a jego pogrzeb stał się wielką żałobną manifestacją narodowo – patriotyczną. Za trumną pisarza szli przedstawiciele najwyższych władz Galicji, arystokracji, świata nauki, kultury i sztuki a także przedstawiciele wszelkich klas społecznych. Pochowany został na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Książka „Jadwiga i Jagiełło” opisuje czasy od roku 1374, kiedy Jadwiga przybywa do Polski i zostaje jej królem a następnie poślubia Władysława Jagiełłę. Powieść porusza zagadnienie z polityki zagranicznej oraz kontaktów z zakonem krzyżackim, w tym Wielkiej Wojny z Zakonem. Nie omija oczywiście najważniejszej w dziejach Polski Bitwy pod Grunwaldem. Siedmiotomowe dzieło kończy się w 1413 roku, w roku zawarcia unii polsko – litewskiej. Ukazuje obraz średniowiecznej społeczności polskiej na tle wydarzeń w wewnątrz państwa.
Każda z części przedstawia kolejno losy głównych bohaterów, czyli parę królewską na tle wydarzeń toczących się w państwie. Oto tytuły wszystkich 25 rozdziałów składających się na 7 części dzieła Karola Szajnochy: Ziemia, Naród, Pakt Koszycki, Śluby Haimburskie, Bezrząd, Krzyżacy, Gedyminowice, Teutonizm, Wielkopolanie, Małopolanie, Przyjście Jadwigi, Koronacya (Kraków), Jagiełło, Wilhelm, Władysław II, Chrzest Litwy, Ruś Czerwona, Witold, Naderspan, Zejście Jadwigi, Światło, Wojna wschodnia, „Wielka Wojna”, Horodło, Powrót Orlęcia.

Jadwiga Andegaweńska objęła tron Polski w zamian za przywilej nadany szlachcie w 1374 roku w Koszycach przez jej ojca Ludwika, króla Węgier. W 1384 roku, mając niespełna 12 lat, koronowana została na króla Polski. Jadwiga zmarła na gorączkę poporodową, niedługo po śmieci swojej pierworodnej córki. Została beatyfikowana w 1979 roku a kanonizowana w 1997 przez papieża Jana Pawła II. Jest patronką Polaków i apostołką Litwy.
Władysław Jagiełło, kiedy poślubiał Jadwigę, miał 35 lat. Był Wielkim Księciem Litewskim a od 1386 roku królem Polski. Prowadził wojnę z zakonem Krzyżackim i zwyciężył w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Był najdłużej panującym królem Polski. Zasiadał na polskim tronie przez 48 lat.