Przejdź do treści
Przejdź do stopki
Przejdź do Wydarzeń

Menu

Chodzi mi o to, by pisząc o swojej ziemi, przybliżać Śląsk do Polski i Polskę do Śląska - 120 rocznica urodzin Gustawa Morcinka

Treść

Marzenia te przybrały realny kształt dzięki kolegom - górnikom, którzy widząc jego zapał do nauki, postanowili pomóc mu ją kontynuować. Górnicy na swój koszt umieścili go w Seminarium Nauczycielskim Męskim Towarzystwa Szkoły Ludowej w Białej. Niestety w roku 1914, po ukończeniu seminarium, został wcielony do armii austriackiej, w której spędził około czterech lat, dzieląc swój czas między służbę wojskową i pracę w szkole. Lata spędzone w armii były surowym doświadczeniem życiowym, jednocześnie opóźniającym jego start literacki. Po zakończeniu I wojny światowej Morcinek powraca do nauczycielstwa. W tym czasie publikuje już w czasopismach śląskich artykuły pedagogiczne i nowele. Rozpoczyna również współpracę z "Miesięcznikiem Pedagogicznym". W roku 1925 Gustaw Morcinek otrzymuje swoją pierwszą nagrodę literacką - drugie wyróżnienie katowickiej "Polonii" przyznane za nowelę Śnieg w słońcu.

Późniejsze lata to czas wytężonej pracy literackiej. W 1929 roku ukazuje się zbiór nowel z przedmową Zofii Kossak pt.: Serce za tamą. Dwa lata później zaś powieść Wyrąbany chodnik, która zapewniła Morcinkowi stałą pozycję w lit. ogólnokrajowej. Wiele z powstałych w tym czasie utworów przeznaczonych było dla dzieci i młodzieży. Morcinek zostaje członkiem komitetu redakcyjnego kwartalnika "Zaranie Śląskie" oraz współzałożycielem grupy literackiej Przedmieście. W 1936 roku ukazuje się powieść psychologiczna Inżynier Szeruda, w której odnajdujemy refleksje związane z rozstaniem pisarza z żoną, a rok później Wyorane kamienie, które ukazują sytuację polskiego nauczyciela w latach trzydziestych.

Po wybuchu II wojny światowej już 6 października 1939 roku został Morcinek aresztowany przez hitlerowców i osadzony w więzieniu w Cieszynie. Okupanci zarzucali mu przedwojenną działalność antyniemiecką, której dowodami miały być odczyty propagandowe dla Polaków w Westfalii, wykpiwanie niemieckiego kółka śpiewackiego w felietonie Cyrk w miasteczku oraz nazwanie psa bohatera Wyrąbanego chodnika Bismarck. Z Cieszyna przeniesiono go do obozu koncentracyjnego w Skrochowicach , stamtąd do obozu Sachsenhausen, a następnie do Dachau. Mimo starań siostry Morcinka Teresy nie udało się go uwolnić. W obozie koncentracyjnym przebywał do dnia, kiedy to obóz wyzwoliły wojska amerykańskie. Po wojnie przebywał we Francji, Włoszech i Belgii. W listopadzie 1946 r. wrócił do Polski i zamieszkał w Katowicach. Nowe władze były mu przychylne, lecz jego nowe książki cieszyły się już mniejszym uznaniem. Po śmierci Stalina w 1953 r. opowiadał się za propozycją Bieruta- zmianą nazwy Katowice na Stalinogród. Spotkało się to z bardzo nieprzychylną reakcją katowiczan, wcześniej bardzo lubiących pisarza. Wiele miejsca w powstających wówczas utworach poświęcił Gustaw doświadczeniom obozowym. Pisarz do zawodu nauczyciela nigdy już nie powrócił. W latach 1952-56 był posłem na Sejm. Jest to także czas wytężonej pracy literackiej. Wiele podróżuje po kraju, spotykając się ze swoimi czytelnikami oraz młodzieżą. W sezonie teatralnym 1958/59 objął funkcję kierownika literackiego Śląskiego Teatru Lalki i Aktora w Katowicach, którą pełnił do końca życia. W roku 1960 Gustaw Morcinek został  laureatem nagrody województwa katowickiego, a rok później prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży. Zmarł w 1963 roku.

W naszej bibliotece odnajdą Państwo:
Czarna Julka, Gwiazdy w studni, Inżynier Szeruda, Judasz z Monte Sicuro, Legendy i baśnie, Listy spod Morwy, Łysek z pokładu Idy, Mat Kurt Kraus, Miód w sercu i inne nowele, Narodziny serca, Opowiadania, Opowieść o ludziach w pociągu, Pokład Joanny, Przedziwna historia o zbójniku Ondraszku, Roztomili ludkowie, Serce za ławą – nowele, Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki, W wiergułowej dziedzinie, Wskrzeszenie herminy, Wyorane kamienie, Wyrąbany chodnik, Zabłąkane ptaki, Ziemia Cieszyńska.

Zapraszamy do lektury!

1066934