Kwietniowe rocznice literackie

Treść

Miguel de Cervantes Saavedra - pochodził z zubożałej, ale znanej rodziny szlacheckiej. W młodości wyjechał do Rzymu. Tam był szambelanem na dworze Acquavivy, wkrótce jednak postanowił wstąpić do hiszpańskiego regimentu stacjonującego w Neapolu. W słynnej bitwie w zatoce Lepanto, w której walczył, wykazał się dużą odwagą. Za brawurę zapłacił jednak dwiema ranami postrzałowymi w pierś i strzaskaną lewą ręką, która pozostała nieruchoma do końca życia.
Zwolniony po czterech latach został w drodze do kraju wzięty do niewoli przez berberyjskich korsarzy, którzy sprzedali go bejowi Algieru. Ponieważ miał ze sobą listy polecające od księcia de Sessa i Don Juana, cena okupu za niego była wyższa niż za przeciętnego chrześcijanina, a tym samym czas oczekiwania na wykupienie wydłużał się. Wreszcie w 1580 rodzina Cervantesa uzbierała 500 eskudów i Miguel został wykupiony, niemal w ostatniej chwili, bo jego ostatni właściciel przenosił się właśnie do Konstantynopola i zamierzał zabrać ze sobą wszystkich niesprzedanych niewolników. W pierwszym okresie po uwolnieniu znów zaciągnął się do wojska i stacjonował w Portugalii. Wkrótce opuścił armię na zawsze i ożenił się z młodszą od siebie o 18 lat Cataliną, właścicielką niewielkiego majątku ziemskiego w Esquivias niewielkiej wiosce w La Manchy. Po kilku bezowocnych próbach zatrudnienia się na dworze zrezygnował i postanowił żyć wyłącznie z literatury. Niestety, utrzymywanie się z pisarstwa okazało się rzeczą bardzo trudną. Wkrótce napisał pierwszą powieść Galatea w stylu sielanki. Był to okres bujnego rozkwitu hiszpańskiego teatru, a Cervantes próbował sił jako dramaturg. Z dzieł dramatycznych Cervantesa zachowały się tylko dwie sztuki: „Życie w Algierze” i „La Numancia”. Jako autor dramatyczny Cervantes nie miał powodzenia, jak pisał po latach, jego sztuki zostały przyjęte przez publiczność "bez obrzucania aktorów warzywami". Nędza zmusiła go w końcu do podjęcia innej pracy; otrzymał urząd komisarza do spraw zaopatrzenia Wielkiej Armady. Nie wiązało się to z łatwym życiem, ale dawało pewne możliwości, których reminiscencje znalazły oddźwięk w jego późniejszych utworach. W 1594 roku wyjechał do Madrytu i tam otrzymał posadę poborcy podatkowego. Po zaledwie dwóch latach Cervantes odrzucił ten zaszczyt i wyjechał do Sewilli, gdzie oddał się swej ulubionej sztuce: poezji. Dał się poznać jako prześmiewca piętnujący ludzkie przywary i nie lękający się krytykować i odbrązawiać znane postaci. Największe dzieło „El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha” ukazało się w 1605 roku. Powieść okazała się prawdziwym sukcesem i wkrótce doczekała się kolejnych wydań, w Madrycie, Brukseli, Mediolanie, niestety nie przynosząc autorowi żadnych korzyści materialnych, lecz tylko sławę. Część druga ukazała się w 1615 roku, prawdopodobnie wskutek działań nieznanego pisarza kryjącego się pod pseudonimem de Avellanedy, który napisał "drugą część przygód Don Kichota z La Manchy", ocenianą jako dobrą lecz nie dorównującą oryginałowi, co więcej, zawierającą uszczypliwe uwagi wobec Cervantesa. Ten podjął rękawicę i nie tylko odpowiedział krytyką swego anonimowego adwersarza, ale wydał drukiem prawdziwą drugą część przygód rycerza z La Manchy, której sukces dorównał wkrótce sukcesowi części pierwszej. Upragniony sukces wydawniczy w postaci obu części przygód Don Kichota przyszedł późno i nie zdążył zapewnić ich autorowi spokojnego i beztroskiego życia. Cervantes umarł w Madrycie 23 kwietnia 1616 roku . Tego samego dnia zmarł także William Szekspir.

William Szekspir – dokładna data narodzin artysty nie jest znana. Wiadomo natomiast, że został ochrzczony 26 kwietnia 1564 roku. Przyszedł na świat w niewielkiej miejscowości Stratford-on-Avon w środkowej Anglii. Jego ojciec – John Szekspir, był zamożnym rzemieślnikiem i radnym, a matka – Mary, córką miejscowego farmera Roberta Ardena. Uważa się, że artysta pobierał nauki w miejscowym gimnazjum, gdzie studiował dzieła łacińskich klasyków, a zwłaszcza Owidiusza. Ożenił się z Anne Hathaway, kobietą starszą od siebie o osiem lat, córką miejscowego farmera. Mieli trójkę dzieci. Historycy twierdzą, że ich pożycie nie było jednak szczęśliwe, m.in. ze względu na biseksualną orientację artysty. Lata dziewięćdziesiąte szesnastego wieku to okres finansowego triumfu Szekspira. Posiadał już własny dom w Londynie, a do tego kupił wielką posiadłość w Stratford - rezydencję zwaną New Place. Współfinansował budowę teatru The Globe (Pod Kulą Ziemską), na którego deskach mógł do woli wystawiać swoje dzieła. Bogactwo zapewniło Szekspirowi i jego rodzinie drogę do stanu szlacheckiego. Powszechnie uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. Napisał około 40 sztuk, 154 sonety, a także wiele utworów innych gatunków. Mimo że cieszył się popularnością już za życia, jego sława rosła głównie po jego śmierci, dopiero wtedy został zauważony przez prominentne osobistości. Uważa się go za poetę narodowego Anglii. Był jednym z niewielu dramaturgów, którzy z powodzeniem tworzyli zarówno komedie, jak i tragedie. Sztuki Szekspira zostały przetłumaczone na wszystkie najważniejsze języki nowożytne, inscenizacje mają miejsce na całym świecie. Co więcej, jest najczęściej cytowanym pisarzem w anglojęzycznym świecie. Wiele jego neologizmów weszło do codziennego użycia. Lista słów, które wprowadził do języka angielskiego, liczy około 600 pozycji. Przez lata dyskutowano na temat jego życia, orientacji seksualnej i religijności.

Daniel Defoe a właściwie Daniel Foe – syn Jamesa Foe, rzeźnika w dzielnicy Stoke Newington w Londynie, dodał do swego nazwiska arystokratycznie brzmiące "De" i stosował je odtąd w takim brzmieniu jako pseudonim literacki. Uważany jest za prekursora anglojęzycznej powieści, był również autorem broszur polemicznych i dziennikarzem. Jego ziałalność polityczna zakończyła się aresztowaniem i przykuciem do pręgierza 31 lipca 1703. Słynna powieść Daniela Defoe, Przypadki Robinsona Kruzoe (1719), opowiada o rozbiciu statku na bezludnej wyspie i późniejszych przygodach rozbitka. Autor mógł oprzeć swe opowiadanie na prawdziwej historii Alexandra Selkirka. W 1722 ukazał się „Dziennik roku zarazy” (książka ta funkcjonuje też pod tytułem „Dziennik roku dżumy”). Opowiada on o wielkiej zarazie dżumy jaka nawiedziła Londyn w 1665. Sucha, beznamiętna narracja, skontrastowana jest z bezmiarem tragedii rozgrywającej się codziennie na oczach piszącego. Zabieg ten, jak pisał Gustaw Herling-Grudziński pozwolił na upodmiotowienie umierania rzesz ludzkich. Była inspiracją dla powstania Innego świata. Jako na źródło inspiracji Dziennikiem roku zarazy powołuje się Albert Camus w Dżumie oraz H. G. Wells pisząc Wojnę światów. Napisał też Moll Flanders, hultajską opowieść w postaci pierwszoosobowej narracji, opisującą upadek i ostateczne odkupienie win samotnej kobiety w XVIII-wiecznej Wielkiej Brytanii. Na początku objawia się ona jako prostytutka, bigamistka i złodziejka, dopuszcza się zdrady małżeńskiej i kazirodztwa, jednak mimo to zyskuje sympatię czytelnika. Pisarz zmarł w 1731 roku. Jego twórczość zainspirowała wielu autorów utworów podróżniczo-przygodowych.