NIKE – rozdane – zapraszamy do czytania

Treść

Nagrodzona książka jest utworem dramatycznym, w którym autor podejmuje temat mordu w Jedwabnem. Bohaterami są polscy i żydowscy uczniowie przedwojennej szkoły w małym miasteczku. Kolejne "lekcje" pozwalają poznać ich dramatyczne losy aż po współczesność - rosnącą niechęć, bestialski mord, pragnienie odwetu. Wspólnota uczniów rozpada się, ale też trwa związana złą pamięcią. Utwór nawiązuje do słynnego przedstawienia Tadeusza Kantora, ale wymowa dramatu jest wobec Kantora polemiczna. W "Umarłej klasie" powracające w sennych koszmarach "upiory” kolegów, ofiar Zagłady, są sygnałem bezpowrotnej straty. U Słobodzianka odwrotnie - to są upiory, których najchętniej chcielibyśmy się pozbyć. Utrata byłaby błogosławieństwem, które zostało nam odmówione" - napisał Leonard Neuger.

W konkursie NIKE startować mogą wszystkie gatunki literackie (w tym autobiografie, eseje, pamiętniki itp.) i humanistyka o wybitnych wartościach literackich. Wykluczone z konkursu są opracowania oraz prace zbiorowe. W konkursie brani są pod uwagę wyłącznie autorzy żyjący. Zwycięzca wyłaniany jest w trzyetapowym konkursie. Pierwszy etap to przyznanie przez jury 20 nominacji, które ogłaszane są w maju. Etap drugi to wybór siedmiu finalistów, których nazwiska ogłaszane są we wrześniu. Decyzję o przyznaniu nagrody jury podejmuje w dniu jej ogłoszenia i wręczenia. Do tego momentu ani laureat, ani finaliści obecni na sali nie znają wyniku konkursu. Autor nagrodzonej książki otrzymuje statuetkę NIKE dłuta Gustawa Zemły oraz nagrodę pieniężną ufundowaną przez Gazetę Wyborczą i Fundację Agory. Najczęściej nominowanym do nagrody autorem jest Tadeusz Różewicz, który tego zaszczytu dostąpił już sześć razy. Jego utwór Matka odchodzi w roku 2000 okazał się wielkim zwycięzcą – otrzymał nagrodę główną oraz nagrodę czytelników. Na szczególne wyróżnienie zasługuje także Olga Tokarczuk (nominowana czterokrotnie), która nagrodę główna otrzymała w roku 2008, jednak jej niezwykły talent wielokrotnie docenili czytelnicy obdarzając ją swoją nagrodą w roku 1997, 1999, 2002, oraz 2008.
Jak to było w tym roku?
W etapie pierwszym nominowano dwadzieścia najlepszych książek wydanych w roku 2009:
Tadeusz Dąbrowski Czarny kwadrat
Piotr Sommer Dni i noce
Jacek Dehnel Ekran kontrolny
Ewa Kuryluk Frascati
Jan Sochoń Intencje codzienne
Julia Hartwig Jasne niejasne
Magdalena Grochowska Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu
Tadeusz Słobodzianek Nasza klasa
Wojciech Jagielski Nocni wędrowcy
Piotr Paziński Pensjonat
Joanna Bator Piaskowa góra
Piotr Matywiecki Powietrze i czerń
Anda Rottenberg Proszę bardzo
Olga Tokarczuk Prowadź swój pług przez kości umarłych
Tamara Bołdak - Janowska Rzeczy uprzyjemniające. Utopia
Janusz Rudnicki Śmierć czeskiego psa
Wisława Szymborska Tutaj
Ryszard Przybylski Uśmiech Demokryta. Un presque rien
Adam Poprawa Walce wolne, walce szybkie
Małgorzata Szejnert Wyspa klucz

Nasza biblioteka, dbając o umożliwienie czytelnikom dostępu do polskiej literatury współczesnej, oferuje liczne książki nagrodzone lub nominowane do NIKE w latach 1997-2010. Książki dostępne są zarówno w dziale literatury pięknej jak i popularnonaukowej. W wypożyczalniach tych można zapoznać się z ofertą naszej biblioteki, na którą składają się nagrodzone publikacje. Są to powieści, dramaty, poezje oraz publicystyka.
Jedną z wielu książek nagrodzonych a znajdujących się w ofercie naszej biblioteki jest Piosenka o zależnościach i uzależnieniach Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego. Zbiór poezji został nagrodzony w 2009 r. Krytycy zwracają uwagę na „ciągłość” dorobku autora. Wiersze, które zostały zawarte w poprzednich tomikach stanowią preludium do następnych poezji, które z kolei staną się wstępem do kolejnych. Autor rozwija niekończący się i powtarzający się wzór swych poezji, bacznie obserwując ludzi i notując urywki z ich życia w zwięzłych wierszach.
Z kolei powieściom, która zdobyła nie tylko nagrodę Nike, ale i nagrodę Nike czytelników jest Bieguni Olgi Tokarczuk. Powieść, nagrodzona Nike w roku 2008, składa się z zapisanych ułomków chwil z życia ludzi, którzy są tytułowymi „biegunami”. Dla bohaterów ruch, zmiana, przemieszczanie się – dosłownie i w przenośni - może być i jest lekarstwem na problemy i obroną przed „diabłem” (wraz z jego różnorakimi współczesnymi postaciami).
Gnój Wojciech Kuczoka otrzymał nagrodę Nike oraz uznanie czytelników w 2004 roku. Książka jest napisana prozą, którą czyta się i „pochłania na wdechu”, bojąc się zrobić wydech – a nuż umknie maleńki fragmencik najważniejszy dla dalszego rozwoju obrazu. Piękny stylistycznie tekst i przemyślnie skonstruowany wątek relacji międzyludzkich – zwłaszcza w rodzinie i gronie najbliższych. Jednocześnie tekst opowiadający o złu i przemocy – fizycznej i psychicznej i ich miejscu w rodzinie oraz w najbliższym otoczeniu każdego człowieka.
W naszej bibliotece oprócz trzech wymienionych znajduje się jeszcze wiele pozycji nagrodzonych Nike, np. Jadąc do Babadag (Andrzej Stasiuk), Zachód słońca w Milanówku (Jarosław Marek Rymkiewicz), Pod Mocnym Aniołem (Jerzy Pilch), Piesek przydrożny (Czesław Miłosz), Widnokrąg (Wiesław Myśliwski), Gra na wielu bębenkach (Olga Tokarczuk), Dni i noce (Piotr Sommer).