Literacka Nagroda Nobla 2010 – wielkim zwycięzcą Mario Vargas Llosa
Treść
Mario Vargas Llosa jest światowej sławy autorem powieści, esejów i opowiadań, a także sztuk teatralnych i literatury faktu. Pisać zaczął już we wczesnej młodości, a swą debiutancką powieść Miasto i psy wydał w wieku dwudziestu siedmiu lat.
W swojej twórczości Llosa sięga do wielu gatunków i konwencji literackich, nie stroni od wątków autobiograficznych i wyrafinowanych gier z czytelnikiem. Jego utwory są głęboko osadzone we współczesnych realiach latynoamerykańskich. Wiele z nich jest wyrazem sprzeciwu przeciwko degeneracji systemów politycznych, powstawaniu ustrojów totalitarnych i ograniczaniu wolności jednostki przez dyktatorskie rządy.
Wśród wielu powieści Vargasa llosy, które można wypożyczyć w naszej bibliotece, znajdują się Ciotka Julia i skryba, Święto kozła oraz Szelmowstwa niegrzecznej dziewczynki.
Ciotka Julia i skryba jest opowieścią, zawierającą elementy autobiograficzne. Opowiada historie młodego studenta prawa – tymczasowo dziennikarza - darzącego uczuciem starszą kobietę. Typowa fabuła powieści obyczajowej jest jednak okraszona dodatkowymi – rozpraszającymi fabułę główną – wątkami. W książce ukazane jest przywiązanie, jakim można darzyć literaturę oraz losy literatury przedstawianej w radio. Oprócz głównych bohaterów w powieści występują np. dziennikarz-katastrofista, lubujący się w opisach wypadków i nieszczęść oraz twórca radiowych oper mydlanych. Książka jest obrazem świata z lat młodości Vargasa Llosy.
Święto kozła w przeciwieństwie do poprzedniej powieści nie jest opowieścią nastrajającą pozytywnie. Opowiada o terrorze i o złu, jakie może spowodować opętany posiadaniem władzy człowiek. Wydarzenia opisane w książce rozgrywają się na ogarniętej terrorem politycznym Dominikanie.
Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki to najnowsza powieść Vargasa Mario Llossy. Autor zawarł w niej szczegółowy obraz rozwoju szaleństwa na tle zauroczenia, fascynacji, miłości i uzależnienia mężczyzny od i do kobiety. Najoryginalniejsze jest to, że w tej powieści to nie kobieta „traci rozum” dla mężczyzny a na odwrót. Na pierwszy rzut oka wydarzenia opisywane w książce są zwyczajne by ich nagły zwrot stał się obuchem dla uśpionej czujności czytelnika.
Ponadto w naszej bibliotece dostępne są takie tytuły jak Zielony dom, Rozmowa w katedrze, Miasto i psy, Zeszyty don Rigoberta, Pochwała macochy, Historia Alejandra Mayty, Raj tuż za rogiem, Święto kozła.
Literacką Nagrodę Nobla przyznaje od 1901 r. Szwedzka Akademia. Kandydatów zgłaszają poprzedni laureaci, członkowie podobnych akademii w innych państwach, profesorowie literatury i historii literatury z uczelni akademickich, przewodniczący związków pisarzy, PEN-klubów z całego świata oraz sami członkowie Szwedzkiej Akademii. Kandydatury można zgłaszać do końca stycznia. Jest ich zazwyczaj ok. 500, a po pierwszej selekcji zostaje 150-200 nazwisk. W marcu lista zawęża się do 0-20 nazwisk, aby przed wakacjami objąć maksymalnie 5-8. Laureat jest wybierany we wrześniu, a jego nazwisko ogłasza się w październiku, zawsze w czwartek.
W historii nagrody tylko raz przyznano ją pośmiertnie - w 1931 r. uhonorowano nią Erika Axela Karfeldta, nauczyciela i członka Szwedzkiej Akademii. W latach 1914, 1918, 1935 i 1940-43 nagrody nie przyznano.
Wolą Alfreda Nobla było, aby nagroda trafiła w ręce osoby, która stworzy najbardziej wyróżniające się dzieło w kierunku idealistycznym. Pierwotny wymóg, zakładający, że rozpatrywane będą dzieła powstałe w roku poprzedzającym przyznanie nagrody został złagodzony do stwierdzenia, że starsze prace mogą być rozpatrywane, jeśli ich znaczenie zostało docenione dopiero niedawno.