100 lat temu w Wieliczce / luty 1923
Treść
W prasie codziennie, w lutym przed stu laty, wspominano o Wieliczce m. in. przy okazji postaci Ludwika Młynka, kilku przestępstw, paru spraw górniczych (w tym o renesansowym poemacie Adama Schrötera o salinach) i tajemniczych przepowiedniach meteorologicznych.
Profesor Ludwik Młynek, pochodzący z Sierczy etnograf, pedagog, pisarz obchodził 28 lutego jubileusz 30-lecia pracy zawodowej. W tym jubileuszowym miesiącu prężnie działał na niwie politycznej. Wszedł do komitetu wykonawczego Rady Dzielnicowej Związku Ludowo-Narodowego oraz przewodniczył wielkiemu wiecowi (przeszło 1000 słuchaczów!) w Radzie Powiatowej zwołanemu przez Chrześcijański Związek Jedności Narodowej.
„Nowa Reforma” z 2 lutego, „Goniec Krakowski” z 2 lutego oraz „Lud Katolicki” z 11 przypomniały o trwających od dwóch miesięcy napadach rabunkowych, których ofiarami padają bożnice, także ta w Wieliczce. Przedmioty zrabowane były następnie sprzedawane w Krakowie. Prawie na gorącym uczynku przyaresztowano Zygmunta Stroma vel Susella, rzekomego handlowca, a przedmioty znalezione w jego walizce zakwestjonowano. Prędzej czy później czeka złodzieja rozprawa i kara, tak jak spotkało to Karola Pieniążka, herszta innych napadów rabunkowych w okolicy Wieliczki sprzed czterech laty. Wydaje się, że próba oszustwa „na sól bydlęcą” również nie ujdzie na sucho niejakiemu Ascherowi Gleitzmanowi z Nowego Sącza. Pan poniewczasie się zorientował, że jednak nie da się ukryć całego wagonu wielickiej soli jadalnej jedynie zmieniając nazwę w liście przewozowym na mieloną sól bydlęcą (które to sole różni m. in. opłata skarbowa). Zarówno handlowiec jak i saliny widocznie liczą, że szybka próba naprawy „błędu” wpłynie na wyniki śledztwa z korzyścią dla nich.
Wśród nieodzownych regionowi wielickiemu górniczych wątków prasa pisała o zebraniu górników, podczas którego poruszono szereg spraw lokalnych, poczem uchwalono jednomyślnie kilka rezolucyi. Potępiano rozboje w krakowskich świątyniach i optowano raczej za redukcją ilości urzędników, a nie robotników i podwyżką zarobków w związku z podwyżkami cen soli i drożyzną (proszę nie robić wielkich oczu na takie postulaty - przecież co czwarty poniedziałek każdego miesiąca w Wieliczce jest jarmark, a co czwartek targ!). Wieliccy górnicy salinarni doczekać się też wkrótce mają Domu Związków z prawdziwego zdarzenia. „Naprzód” z 23 lutego przypomina o trwającej budowie Akademii Górniczej w Krakowie oraz o powstającym przy tym Domie Związku Górników na ul. Zwierzynieckiej. Ma on pomieścić centralne biura i mieszkania dla urzędników związkowych, gdyż koniecznie trzeba przenieść biura centralne z Wieliczki do Krakowa i umieścić je wygodniej. Wielickich wątków górniczych nie mogło zabraknąć także podczas pierwszej polskiej Wystawy Przemysłowej, która odbyła się w Katowicach. „Nowa Reforma”, wspierając się korespondencją z „Kurjera Warszawskiego” zaznacza, że wielickie saliny były obecne na dziale górniczym i odznaczyły się, wraz z paroma innymi uczestnikami, doborem swoich eksponatów. Wystawa została oceniona jako słuszny krok ku zespoleniu dzielnicy śląskiej z innymi ziemiami.
Lutowy „Przegląd Warszawski” podsumowując ruch literacki w czasopismach w 1922 roku przypomniał, że prof. Ludwik Ćwikliński omawiał na łamach kilku numerów „Dziennika Poznańskiego” renesansowy poemat o wielickiej salinach Adama Schroetera (1564), który to poemat „ze względu na przedmiot swój, techniczny i przemysłowy […] mógł zainteresować naszych dzisiejszych poetów, wielbiących technikę i maszyny”. Zainteresowanych samym poematem (w tłumaczeniu Feliksa Piestraka) odsyłamy do Śląskiej Biblioteki Cyfrowej lub Polony albo do lektury felietonów Ludwika Ćwiklińskiego w „Dzienniku Poznańskim” (nr. 294-297) także w Polonie.
Ciekawostkę lutową, a może i zagadkę, stanowi postać tajemniczego meteorologa z Wieliczki, który korespondencję prowadzi z „Nowościami Ilustrowanymi” przekazując smutne wynurzenia dotyczące zimy. Kto zacz?
Więcej wieści z Wieliczki sprzed 100 lat za miesiąc!
Opis wycinków z grafiki:
Źródło internetowe / Tytuł dziennika lub czasopisma, numer zeszytu (data wydania), strona z notatką
Skróty użyte w grafice:
JBC – Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra
POLONA – Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona https://polona.pl/
SBC – Śląska Biblioteka Cyfrowa https://sbc.org.pl/dlibra
Wycinki zebrała i komentarzem opatrzyła: Anna Kaczor, Dział Regionalny MBM w Wieliczce
Autor: Anna Kaczor
